کد مطلب:47590 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:10

گنجینه پرسمان » قرآن

قرآن كريم، شرف را چگونه بيان كرده است؟

از نظر قرآن كريم، شريفترين و با ارزشترين افراد، كسي است كه به مقام خلافت الهي و نمايندة خداوند متعال در زمين نائل گردد: ...اِنّي جاعِلٌ فِي الاَرضِ خَليفَةً...;(بقره،30)،...من در روي زمين جانشين و حاكمي قرار خواهم داد...; خليفه كسي است كه از غير خود جانشيني ميكند، خليفهاي كه خلافت از مستخلف عنه، (خدا) را بر عهده دارد، پس بايد متخلّق به اخلاق الهي باشد، قرآن كريم، گرچه عنوان خلافت الهي را صريحاً در افراد مؤمن متعهّد استمعال نكرده، ولي ميتوان اين مقام را دربارة مردان الهي كه در برابر وظيفة ديني خود عمل ميكنند، به كار گرفت خداوند! به بندگان ظلم نميكند، نمايندة او هم نبايد به كسي ظلم كند; خداوند! آبروي كسي را نميبرد و به كسي تهمت نميزند و... او هم نبايد آبروي كسي را بريزد و به ديگران تهمت زند و... .

تقوا بزرگترين و شريفترين ارزش انسان است: إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَغكُم;(حجرات،13)، ولي گراميترين شما نزد خداوند، با تقواترين شماست.

شرف، در لغت به معني، بلندي، بزرگي ذاتي و حسبي علُوّ و مجد، آمده است.

اميرالمؤمنين علي، در اين باره ميفرمايد: آن كس كه خدا او را مالي نبخشيد، پس بايد به خويشاوندان خود بخشش نمايد و سفره مهماني خوب بگستراند، و اسير آزاد كند و رنج ديده را بنوازد و مستمند را بهرهمند كند و قرض وامدار را بپردازد و براي درك ثواب الهي، در برابر پرداخت حقوق ديگران و مشكلاتي كه در اين راه به او ميرسد، شكيبا باشد، زيرا به دست آوردن صفات ياد شده، موجب شرافت و بزرگي دنيا و درك فضائل سراي آخرت است.(نهجالبلاغه، خطبة 142.)

براي شرافت پيدا كردن و تقرّب به خدا و نزديكي به ساحت مقدّس او، هيچ امتيازي، جز تقوا مؤثر نيست. تقوا همان احساس مسئوليت و تعهدي است كه به دنبال رسوخ ايمان در قلب بر وجود انسان حاكم ميشود و او را از فجور و گناه باز ميدارد، به نيكي و پاكي و عدالت دعوت ميكند، اعمال آدمي را خالص و فكر و نيّت او را از آلودگيها پاك ميكند و او را در نظر خداوند و مردم شريف ميكند.(ر.ك: تفسير تسنيم، آيت الله جوادي آملي، ج 3، ص 19ـ73، مركز نشر اسرأ / تفيسر نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 22، ص 197ـ207، دارالكتب الاسلامية / معارف و معاريف، سيد مصطفي حسيني دشتي، ج 6، ص 476.)

در روايات نيز دربارة شرف ميخوانيم:

1. تمام شرف، در تواضع جمع است.

2. شرف مؤمن ايمان او است و عزّتش در طاعت اوست.

3. شرف، تنها به عقل و ادب است نه به مال و خويشاوندي.(ر.ك: ميزان الحكمة، محمدي ريشهري، ج 5، ص 56ـ58، مركز نشر مكتب الاعلام الاسلامي.)